Öksürük, solunum yollarını temizlemek için vücudun geliştirmiş olduğu doğal bir savunma mekanizmasıdır. Solunum yolu enfeksiyonları, alerjene maruz kalma, sigara dumanı gibi birbirinden farklı etkenler, öksürüğe yol açabilir. Ayrıca akciğer hastalıkları ve astım gibi ciddi sağlık sorunlarının da bir belirtisi olduğu söylenebilir. Öksürüğün şiddeti, süresi ve nedeni kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu noktada hepsinin bir arada değerlendirilmesi, uzman kontrolünde yapılacak testler neticesinde mümkündür. Özellikle uzun süren ve ciğerden gelen öksürükler için alanında uzman bir hekime başvurmayı ihmal etmemeniz gerekir.
Öksürük Nedir?
Öksürük, genel itibarıyla solunum yollarındaki tahriş edici ya da yabancı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamak amacıyla ortaya çıkan refleksif bir tepkidir. Solunum yollarındaki sinir uçları, tahriş edici madde algıladığında beyne sinyaller gönderir. Beyin, bu tepkiyi tetikleyen kaslara bu sinyali ileterek hava akımının artmasını sağlar. Bunun neticesinde harekete geçen solunum kasları, öksürüğün gerçekleşmesini sağlar. Öksürük nedenleri birbirinden farklı birçok şekilde görülebilir. Önemli olan doğru bir teşhisle öksürüğün ortadan kalmasını sağlamaktır. Özellikle bebeklerde ve hamilelerde öksürüğün nedenleri sıklıkla araştırılan konu başlıkları arasındadır.
Bebek ve Çocuklarda Öksürük
Çocuklarda ve bebeklerde öksürük, genellikle solunum yolu enfeksiyonlarıyla ilişkilendirilir. Hırıltılı ya da boğuk olabilen bu öksürüğün tam olarak hangi sebeple meydana geldiği uzman bir doktor aracılığıyla netleştirilebilir. Çocuklarda geçmeyen öksürük nedenleriyse genellikle alerjene maruz kalma, sigara dumanı, astım, bronşit gibi etkenler olarak sıralanır. Bunlar haricinde yalnızca toza karşı bir hassasiyetin bulunması da uzun süreli öksürükle ilişkilendirildiği bilinir. Nitekim bebeklerde ve çocuklarda bu şikâyet kronikleşmişse vakit kaybetmeden doktora gitmek son derece önemlidir.
Hamilelerde Öksürük
Hamilelik döneminde şiddetli, uzun süren veya geçmeyen öksürük anne adaylarında endişe yaratabilir. Hamilelik döneminde bağışıklık sisteminde meydana gelen değişiklikler nedeniyle solunum yolu enfeksiyonları normale kıyasla çok daha sık görülebilir. Bahsedilen bu durum bağışıklık sistemindeki farklı nedenlerden de kaynakabilir. Hamilelik döneminde karşılaştığınız şiddetli öksürük basit hastalıkların habercisi olabileceği gibi ciddi sorunların da nedeni olabilir. Böyle bir durumun varlığını hissettiğiniz anda bir hastaneye gitmek hem annenin hem de bebeğin sağlığı için hayati bir önem taşıyabilir.
Günlük Hayatı Sekteye Uğratan Öksürük Nedenleri Nelerdir?
Öksürük, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde günlük hayatı olumsuz etkileyen yaygın bir sorundur. Kronik rahatsızlıklar ve hastalıklar, özellikle astım ve kronik bronşit gibi solunum yolu sorunları, öksürüğün başlıca sebeplerindendir. Alerjik hastalıklar da çocuklarda ve yetişkinlerde öksürüğü tetikleyebilir. Çevresel faktörler, hava kirliliği, sigara dumanı, toz ve alerjenler de öksürüğü şiddetlendirebilir. Bu refleksif tepki, yaşam kalitesini düşüren bir durumdur ve uygun tedavi ile altta yatan nedenlerin tespit edilmesi gerekir. Bu noktada çocuklarda öksürük nedenlerinin iyi şekilde araştırılması, gelecek zamanda kronikleşmesi muhtemel bir durumu erkenden öğrenilmesi önemlidir. Bu yüzden geçmeyen ve günlük hayatta sürekli olarak tekrarlayan öksürük ataklarını bir doktora danışmak en doğru karardır.
Kronik Rahatsızlıklar Hastalıklar
Kronik rahatsızlıklar ve hastalıklar, öksürüğün sıklıkla karşılaşılan nedenleri arasındadır. Astımdan bronşite, reflüden sinüzite birçok hastalık öksürüğü tetikleyebilir. Bazı bağışıklıkla ilişkilendirilen hastalıklar da öksürüğe sebep olabilir. Bu noktada hangi hastalıkların öksürükle ilişkilendirildiğini önceden bilmek, doğru teşhis açısından yardımcı olacak adımlar arasındadır. Aşağıdaki hastalıklar, öksürüğün sıklıkla görüldüğü ve teşhis için de sıklıkla dile getirilen rahatsızlıklardandır.
- Tüberküloz
- Covid-19
- Astım
- Kronik bronşit
- KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Reflü
- İnterstisyel akciğer hastalığı
- Nezle grip gibi otoimmün hastalıklar
- Kalp yetmezliği
- Akciğer kanseri
Öksürük, farklı bir rahatsızlığın belirtisi olabilir ve erkenden tedavi edilmesi de bu noktada son derece önemlidir. Eğer sürekli ve şiddetli bir şekilde öksürüğünüz oluyorsa bir sağlık uzmanına başvurmanız gerekir. Sağlıklı bir yaşam için öksürüğün sebebini tespit etmek ve uygun müdahalelerde bulunmak, hayat kalitenizi de artırır.
Alerjik Hastalıklar
Alerjik hastalıklar, solunum yollarını etkileyerek öksürüğe neden olabilir. Alerjik rinit ve astım gibi yaygın hastalıkların yanı sıra çevresel faktörlere bağlı olarak da bu durum gelişebilir. Kişinin alerjik reaksiyon gösterdiği dış etkene maruz kalması, öksürüğün tetikleyici nedenleri arasındadır. Polenler, evcil hayvan tüyleri, toz akarları ya da küf sporları gibi alerjenler, solunum yollarını tahriş ederek öksürük oluşmasına sebep olur. Alerjik reaksiyonlar burun tıkanıklığı, göz sulanması, hapşırma gibi belirtilerle görülürken bazı vakalarda sadece kuru bir öksürük olduğu da bilinir.
Çevresel Faktörler
Çevresel faktörlerin etkileri, kişinin hassasiyetine ve bağışıklık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hava kirliliği, sigara dumanı, ev içi alerjenler gibi dış etkiler, kişinin öksürmesine neden olabilir. Üstelik havasız ve kuru ortamlar,solunum yollarını tahriş edecek seviyeye ulaştığında öksürük şikâyetlerinin artması sonucunu meydana getirir. Kuru öksürük nedenleri, genellikle bu hava kirliliği gibi dış faktörlerle ilişkilendirildiğinden sağlıklı yaşam için ortamın temizliğine dikkat edilmesi önerilir.
Öksürük Çeşitleri Nelerdir?
Farklı sebeplere bağlı olarak gelişen öksürük çeşitlerinin fark edildikleri semptomlar da birbirinden farklıdır. Bu noktada her öksürüğü doğru şekilde değerlendirebilmek için çeşitlerini de bilmek gerekir.
- Kuru öksürük: Balgam çıkmadan gerçekleşen ve boğazda rahatsızlık hissi yaratan çeşididir.
- Balgamlı öksürük: Akciğerlerde biriken balgamın atılması için gerçekleşen öksürüktür. Bu sayede solunum yolları temizlenir.
- Alerjik öksürük: Alerjene maruz kalma sonucu oluşan bu tür genellikle burun tıkanıklığı ve hapşırmayla görülebilir.
Öksürük çeşitlerinin her birinin tedavisi, sebebine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu noktada doğru teşhis için ilgili birimden yardım istenmeli ve tahliller yaptırılmalıdır. Daha sonra alanında uzman hekimler, size doğru bir yol haritası sunacak ve öksürüğünüze çare olacaktır.
Öksürük Ne Kadar Sürede Geçer?
Öksürüğün ne kadar sürede geçeceği, altta yatan nedenlere, kişinin sağlık durumuna ve tedaviye bağlı olarak değişebilir. Genellikle öksürük, akut solunum yolu enfeksiyonlarına bağlıysa 1-3 hafta içinde iyileşebilir. Ancak kronik öksürük, alerjik reaksiyonlar veya ciddi solunum yolu hastalıkları durumunda süreç daha uzun olabilir. Eğer sigara içiyor veya hava kirliliğinin yoğun olduğu bir bölgede yaşıyorsanız öksürüğün geçme süresi uzayabilir. Bu süreyi kısaltmak için bol su içmek, dinlenmek, nemli ortamlarda bulunmak, tıbbi tedaviye uyum sağlamak ve doktorun önerilerini takip etmek önemlidir.
Mutlaka Ne Zaman Doktora Başvurulması Gerekir?
Öksürük genellikle basit bir solunum yolu enfeksiyonunun veya alerjik reaksiyonun bir belirtisi olarak ortaya çıkar ve çoğu zaman kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda öksürük ciddi bir altta yatan sağlık sorununun işareti olabilir. Şiddetli ve uzun süren, nefes almayı güçleştiren, beraberinde kanlı balgam olan öksürüklerde hemen doktora başvurulmalıdır.
Öksürük Tedavisi Nedir?
Öksürük tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Dinlenme, bol su içme, nemli ortamlarda bulunma, öksürük şurupları veya ilaçlar, doktor tarafından uygun görülen tedavi seçenekleridir. Ayrıca ortam temizliği de tedavi için sıklıkla dile getirilen durumlardan biridir. Bu noktada hava temizleme cihazlarıyla evlerinizi ferah hâle getirmeniz son derece önemlidir.
Geçmeyen Öksürüğe Ne İyi Gelir?
Öksürüğün geçmemesi hâlinde buna sebep olan etkenin doğru şekilde belirlenmesi gerekir. Covid-19’dan alerjiye geniş bir skala bulunduğu için hangi sebeple olduğunu ilk aşamada teşhis etmek neyin iyi geldiğinin de belirlenmesini sağlar. Örneğin Covid-19, öksürüğün yanı sıra ateşle de ilişkilendirilmiş bir hastalıktır. Bu noktada bir ateş ölçer edinmeniz, öksürüğe eşlik eden bir rahatsızlığınızın olup olmadığını belirlemenizi sağlar. Üstelik kuru öksürük ve sırt ağrısı nedenleri arasında da Covid-19 sıklıkla gündeme gelir. Bu noktada geçmeyen öksürüğe neyin iyi geldiğini bilmek için öncelikte sebebi bulmanız tavsiye edilir.
Öksürüğe Karşı Metabolizmayı Güçlendirmek için Neler Yapılmalı?
Öksürüğe karşı metabolizmayı güçlendirmek için oldukça basit. Dengeli beslenerek, düzenli egzersiz yaparak ve geç saatlerde uyumayarak metabolizmanızı güçlendirebilirsiniz. C vitamini açısından zengin meyve ve sebzeler tüketmek, öksürüğe neden olan hastalıkların sıklıkla meydana geldiği mevsim olan kışın bağışıklık güçlendirme için önemlidir. Ayrıca stresten uzak durmak ve sağlıklı yaşam tarzıyla da vücut direncini artırmak faydalıdır.