Pasaj'a Git
Pasaport bir kişinin kimlik bilgilerini içeren ve hükümet tarafından verilen yasal geçerliliği bulunan seyahat belgesidir. Pasaport, bahse konu kişinin kişisel kimlik bilgilerini ve uyruğunu resmi olarak belgeler. Bulunduğu ülke sınırlarından geçerek başka ülkelere gitmek isteyen herkesin mutlaka pasaport çıkarması gerekir. Pasaport sahibi bir birey, gereği halinde bulunduğu ülkedeki ilgili konsolosluktan daha kolay yardım alabilir.
Genel kural olarak pasaport ulusal hükümetler tarafından verilir. Türkiye pasaport çeşitleri, üzerlerinde yazan son kullanma tarihinden sonra resmi geçerliliğini yitirir. Aşağıdaki yazıda pasaport çeşitleri, pasaport renkleri ve kimlerin hangi renk pasaport kullanmaya hakkı olduğuna dair bilgiler verilmektedir.
Pasaport Çeşitleri Nelerdir?
Resmi olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı hakkına sahip bireyler meslekleri, yaptıkları işler ve verdikleri hizmetlere bağlı olmak üzere farklı renklerde pasaport sahibi olabilirler. Pasaport alabilmek için taşınması gereken başlıca şartlar şunlardır:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Yurtdışı çıkış yasağı bulunmamak
- Devam eden bir yargılaması olmamak
- OHAL durumu gereğince çıkarılan tedbirler kapsamına listeye alınan kişilerden biri olmamak
Yukarıda yazılı şartları taşımayan bireyler pasaport başvurusunda bulunamaz.
Türkiye’deki pasaport çeşitleri renklerine bağlı olarak sınıflandırılır. Pasaport çeşitleri şunlardır:
- Bordo Pasaport
- Yeşil Pasaport
- Siyah Pasaport
- Gri Pasaport
Pasaport Renkleri ve Özellikleri
Renklerine bağlı olarak pasaportların sahip oldukları özellikler şunlardır:
Bordo Pasaport
Bordo pasaport aynı zamanda ‘’standart pasaport’’ ,‘’umuma mahsus pasaport’’ ya da ‘’P tipi pasaport’’ olarak da tanımlanmaktadır. Yukarıda bildirilen pasaport alabilme şartlarını taşıyan bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bordo pasaport alabilir. Bordo pasaport ile yurt dışına seyahat eden bireyler, sınır geçişinde vize belgesi isteyen ülkelere giriş yapabilmek için ayrıca vize almak zorundadır.
Sınır geçişi sırasında Türkiye’ye vize uygulamayan ülkelere giriş yapılırken bireyler yanlarında sadece pasaportlarını bulundurarak seyahat edebilirler.
Bordo renk pasaport verme yetkisi bulunan kurumlar şunlardır:
- Türkiye Cumhuriyetindeki Türk konsoloslukları
- İçişleri Bakanlığı
- Yetkisi bulunan Valilikler
- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü
Bordo pasaport başvurusunda bulunmak için temin edilmesi gereken evraklar şunlardır:
- T.C. Kimlik belgesi
- Bankaya yatırılmış olan pasaport harcı ve cüzdan bedeli
- Pasaport çıkarmak isteyen kişiye ait 2 adet biyometrik fotoğraf
- Reşit olmayan ya da engelli raporu bulunan kişiler için muvafakatname
- Başvuruda bulunan kişiye ait (varsa) eski pasaport
- Başvuru sahibi öğrenci ise ve harçtan muaf olmak istiyorsa, okuldan temin edebileceği öğrenci belgesi
Bordo pasaport çıkartmak için takip edilmesi gereken basamaklar şunlardır:
- nvi.gov.tr linki üzerinden randevu alınır
- Yine ilgili link kullanılarak pasaport harç ve defter için ödenmesi gereken toplam tutar ilgili bölümde belirtilen anlaşmalı bankalara ödenir.
- Randevu gün ve saatinde Nüfus Müdürlüğü’ne gidilerek gerekli belgeler teslim edilir.
- Gün içerisinde işlemler tamamlanır.
- Pasaport başvuru sahibinin belirttiği adrese ya da PTT şubesine gönderilir.
- Pasaportun başvuru sahibine ulaşma süresi yaklaşık 5 iş günüdür.)
Yeşil Pasaport
Yeşil pasaport devlete bağlı birimlerde çalışan devlet memurlarının kullanmaya hakları olan pasaport çeşididir. Yeşil pasaport aynı zamanda ‘’Hususi Pasaport ‘’ olarak da tanımlanır. Yeşil pasaport alabilmek için gerekli olan ön koşul devlet memuru olmak ve memuriyet hizmetinde 1-2 veya 3. Derece`ye gelmiş olmaktır. Yeşil pasaport kullanma hakkına sahip bireyler emekli olduktan sonra da bu haklardan yararlanmaya ve yeşil pasaport kullanmaya devam edebilirler.
Bürokratlar da yurt dışı seyahatleri sırasında yeşil pasaport kullanma hakkına sahiptir. Yeşil pasaport kullanan vatandaşlar 130 ülkeye vizesiz giriş yapma hakkına sahiptir. Bahse konu ülkeler arasında Avrupa Birliği üye ülkeleri de bulunmaktadır.
Yeşil pasaport çıkarma işlemleri için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilir.
Siyah Pasaport
Siyah pasaport aynı zamanda ‘’diplomatik pasaport’’ olarak da adlandırılır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti`ne mensup, üst düzey birimlerde çalışan kişilerin kullanma hakkına sahip oldukları pasaport türüdür.
Bu kapsamda görevli kişiler askeri kademede orgeneraller, bakanlar, meclis üyeleri olup görevde oldukları müddetçe vizesiz seyahat etme hakkına sahiptirler. Siyah pasaport alma hakkına sahip bireylerin bazı 1. derece yakınları da siyah pasaport kullanma hakkına sahiptir. Siyah pasaport sahibi kişinin resmi görevi bittiğinde siyah pasaport kullanma hakkı da son bulur.
Gri Pasaport
Gri pasaport aynı zamanda ‘’Hizmet Pasaportu’’ ya da ‘’Hizmet Damgalı Pasaport’’ olarak da adlandırılır. Türkiye Cumhuriyeti adına yurt dışında görev alan kişilerin taşıyabilecekleri pasaport çeşididir. Gri pasaport almaya hak kazanan kişilerin pek çok ülkeye vizesiz giriş yapabilme imkanı bulunmaktadır. Milli sporculara verilen pasaport türü ‘’Gri Pasaport’’tur.
Gri pasaport sahibi bireyler, görevleri sona erdikten sonra gri pasaport kullanmaya devam edemez.
Pasaport Çeşitleri ve ücretleri
Pasaport ücretleri kullanım (geçerlilik) süresine göre değişiklik gösterebilir. Pasaport geçerlilik süresi başvuru sahibinin talebi doğrultusunda minimum 6 ay, maksimum 10 yıl arasında değişen sürelerde hazırlanır. 1 Ocak 2022 tarihi itibariyle belirlenen farklı pasaport ücretleri mevcuttur ve her yeni yılda bu ücretlere zam yapılır. Bu bağlamda 6 aylık, 1 yıllık, 3 yıllık ve 10 yıllık olmak üzere farklı zaman aralıklarını kapsayan ücretlendirmeler mevcuttur. Aynı şekilde bu sürelerin tabi olduğu ücretlere ek olarak pasaport defter bedeli de toplam ödenmesi gereken tutara eklenir. Bu durumda öncelikle hangi süreyle pasaport sahibi olmak istediğinize karar vermeniz gerekir. Genellikle 10 yıl ve üzeri pasaport süresi ücret bakımından daha avantajlıdır. Sonrasında ise sabit fiyat olan defter bedelini de ekledikten sonra toplam ücreti yatırarak başvurunuzu devam ettirebilirsiniz.
Hangi Renk Pasaport Kime Verilir?
Pasaportların rengine göre verildiği bireylerin taşımaları gereken özellikler değişir. Hangi renk pasaportun kimlere verildiği bilgileri aşağıda paylaşılmaktadır.
Bordo Pasaport
Bordo pasaport umuma mahsus pasaport olup Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve yurt dışına çıkış engeli bulunmayan herkesin kullanabileceği bir pasaport türüdür.
Yeşil Pasaport
Yeşil pasaport kullanma hakkına sahip meslek mensupları şunlardır:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi eski bakan ve üyeleri
- Kadrolu memur ve kamu görevlileri
- Büyükşehir il ve ilçe başkanları (görevli bulundukları süre ile sınırlı olmak kaydıyla)
- Devlet sporcuları
- Emekli belediye başkanları
Gri Pasaport
Gri pasaport kullanma hakkına sahip meslek mensupları şunlardır:
- Devletin resmi makamlarınca görev verilerek yurt dışına gitmesi uygun bulunan bireyler
- Uluslararası birimlerde görevli memurlar
- Türkiye Kızılay Cemiyeti tarafından görevlendirilen bireyler ve 25 yaşından küçük çocukları
- Türk Hava Kurumu`nca görevlendirilen bireyler ve 25 yaşından küçük çocukları
Gri pasaport kullanan bireylerin hizmet süresi tamamlandığında gri pasaport kullanma yetki ve hakları da son bulur. Gri pasaportun seyahat amaçlı kullanımı uygun değildir.
Siyah Pasaport
Siyah pasaport kullanma hakkına sahip meslek mensupları şunlardır:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri
- Türkiye Büyük Millet Meclisi görevli bakanlar
- Oramiraller
- Orgeneraller
- Yargıda görevli bulunan yargıtay, danıştay, sayıştay, cumhuriyet başsavcısı
- Eski başbakan
- Eski cumhurbaşkanı
- Eski Dışişleri bakanı
- Türkiye Büyük Millet Meclisi kapsamında görevli genel sekreterler
- Cumhurbaşkanlığı içerisinde görevli genel sekreterler
- Valiler
- Diyanet İşleri başkanı
- Büyükşehir Belediye başkanları
Siyah pasaport yurt dışında düzenlenen kongre, konferans gibi etkinliklere katılması uygun görülen devlet görevlileri ve aileleri tarafından kullanılabilir.
