Pasaj'a Git
Uzayın derinliklerine ışık tutması için uzun araştırmalar ve çalışmalar sonucunda 25 Aralık tarihinde fırlatma işlemi başarı ile tamamlanan James Webb Uzay Teleskobu eşsiz görselleri ile meraklıların ilgisini çeker. Birkaç ay önce güneş kalkanları başarı ile açılan ve sorunsuz şekilde yolculuğuna devam eden teleskop hakkında tüm merak ettiklerinizi yazımızda topladık.
Başarı ile tamamlanan fırlatma öncesinde defalarca kez tarihi ertelenen James Webb Teleskobu yolculuğunun çoğunu tamamlanmış durumdadır. NASA Genel Merkezi’nde hazırlanan programın direktörü olan Gregory L. Robinson çalışmayı uzayda açılacak ilk gözlemevinin bir parçası olarak tanımlıyor.
NASA yaptığı açıklamada şimdiye kadar yapılmış olan en karmaşık uzay bilimi teleskobu olarak “Webb” isimli projeyi gördüğünü söyledi. Ayrıca teleskobun 6 metrelik ölçüye sahip 18 adet altıgen parçadan meydana gelen altın kaplama aynası günümüze kadar “uzaya fırlatılan en büyük ayna” olma özelliğini taşıyor. Aynalar sayesinde kızılötesi görüş kaybına karşı Webb için önlem alındı.
Altı aylık süre içinde teleskobun Dünya’ya olan uzaklığının 1 milyon mile ulaşması beklendiği için ilk uzay fotoğraflarının yaz aylarında NASA’ya aktarılmaya başlayacağı tahmin ediliyor. Uzayın hala çözülemeyen gizemleri için yollanan teleskobun Big Bang olarak adlandırılan Büyük Patlama sonrası olaylara da ışık tutup, belgelendirmesinde kullanılması planlanıyor.
James Webb Uzay Teleskobu Nedir?
Bilim insanları, araştırmacılar ve uzay meraklılarının yanı sıra teknolojiye ilgi duyanlar tarafından da heyecanla beklenen Webb Uzay Teleskobu Projesi nedir?
ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Kanada Uzay Ajansı (CSA / ASC) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA/ASE) ortak çalışması ve 10 milyar dolar yatırım ile hazırlanan ve eski teleskobun yerini alması planlanan yeni bir kızılötesi uzay gözlem teleskobudur. Projeye 15 farklı devletin yatırım yaptığı ve 300’den fazla üniversitenin çalıştığı bilinmektedir. Apollo programının 2002 yılındaki sorumlu müdürü olan James E. Webb adı teleskoba verilmiştir.
Hubble adlı teleskobun ardından gelen bir proje olarak 1995 yılında tasarlansa da tamamlanması neredeyse 30 yıl süren bir araştırma aracıdır. James Webb Uzay Teleskobu olarak bilinen çalışma kısaca “JWST” ve “Webb” isimleri ile de anılır. Fırlatma tarihine kadar birçok teknik aksaklık oluştuğu için defalarca kez uzaya gönderme işlemi ertelendi ve en iyisi için beklendi, sonuçta 25 Aralık 2021 tarihinde yolculuğuna başladı.
Lagrange noktası 2 (L2) konumunun çevresinde bir yörüngeye sorunsuz şekilde yerleşmesi beklenen teleskop Güneş’ten uzak kalarak gövde bütünlüğünü koruyacak. Seçilen L2 konumu Güneş ve Dünya’nın kütle çekim kuvvetinin birlikte çalıştığı bir alandır. Burada bulunan bir nesne Dünya ile aynı oranda Güneş’in etrafında yörüngede döner.
Kısacası Dünyamızda 1 yıl tamamlandığı zaman Webb Uzay Teleskobu için de bir yıl tamamlanacak. Teleskop ve Dünya eş sürelerde turunu tamamlayarak yaklaşık bir senkronizasyon kuracak. Dünya ile eş ilerleyen teleskop sayesinde Güneş’ten gelen ısı kirliliğinin önünü geçilebilecek. Bu sayede teleskop soluk kızılaltı kaynakları da tanımlayabilecek. NASA’nın iddiasına göre teleskop Ay’da bulunan bir arının dahi vücut ısısını saptayabilir. Tüm bu iddiadan yola çıkarak eğer varsa uzayda bir yaşam formunun saptanması olasılığı mümkün olabilir.
Dünya yörüngesine yaklaşık 1,5 milyon kilometre mesafesinde yerleştikten sonra veri toplama işini burada sürdürmesi için tasarlandı. Ay ve Dünya Arası mesafenin yaklaşık 4 katı olan bu mesafe çıplak gözle gökyüzüne bakınca teleskobu göremeyeceğiniz anlamına geliyor. Gözle bu olayı seyredemeseniz de sunulan takip imkanı ile uzayın en derinlerini izleyebilirsiniz.
Webb Uzay Teleskobu Görevleri Neler?
Yıllar süren araştırmanın sonunda uzaya gönderilen James Webb Teleskobu projesinin amacı ne? Geniş anlamda birçok farklı amaca hizmet etse de dört ana grupta asıl görevleri toplanabilir.
İlk etapta teleskobun belirlenen L2 konumuna sağlam bir şekilde yerleşmesi ve burada kalması gerekiyor. Başarı ile gerçekleşen kalibrenin ardından hesaplanan hizalama değerine ulaşması için bir takım uzaktan yönlendirme ile ayarlamalar yapılacak. En iyi görüntülere ulaşması ve sağlıklı veriler iletmesi için ortalama 6 aylık bir sürenin geçeceği öngörülüyor. Bu da yaz aylarında Webb Uzay Teleskobu takip edilebilecek anlamına geliyor.
Görevlerinden ilkini “ilk ışığın oluşumu ve yeniden iyonlaşma” oluşturuyor. Big Bang ile oluşumuna başlayan evrenin ilk aşamalarının neler olduğunu araştırmak için ortaya konan bu görev şimdiye kadar öğrenilmemiş bilgilerin anlaşılmasını sağlayacak gibi duruyor. Evrenin başlangıcında bilindiği kadarıyla her şey parçacıklardan oluşuyordu. Elektron, proton ve nötron gibi atom altı parçaların bir araya gelmesi ile evrenin meydana geldiği bilim camiasında kabul gören bir görüştür. Tüm bu parçaların bir araya gelmesi için gereken ışık kaynağının kökeni ve parçacık soğumasının temeli araştırılacak. James Webb Uzay Teleskobu evreni meydana getiren ilk ışığın kaynağını bulmak için iz sürerek karanlıkları aydınlatacak. İlk yıldızların nasıl oluştuğunu anlamak için de “yeniden iyonlaşma çağı” hakkında verileri toplayarak merkeze gönderecek.
Galaksilerin milyarlarca yıl boyunca nasıl evrimleştiğini araştırmak da görevleri arasında yer alıyor. Sarmal ve eliptik gökadalar uzun yıllardır süregelen bir dönüşümün sonuçları olarak bugün görülebiliyor. Galaksi incelemesi ve yörünge izleri evrenin evrimini anlamak için başvurulan başlıca yollardan biridir. Eski gökadaların hareketi ve yapısını inceleyecek olan uzay teleskobu evreni anlamanın yollarından biri olacak.
Yıldızlar ve gezegen sistemleri hakkında araştırma yapmak da görevleri arasında yer alıyor. Gaz bulutları içinde oluşan yıldızların büyüdükçe yoğun radyasyon basıncı sebebiyle değişimini inceleyecek. Yıldızların boyutu arttıkça gazları üflemesini gözetmek için kızılötesi gözleme başvurulacak. Gezegen ve yıldızların gaz akışları ve radyasyonu incelenerek temeli anlaşılmaya çalışılacak.
Gezegenlerin hangi koşullarda meydana geldiği ve yaşamın varlığını araştırmak heyecan verici görevlerden biridir. Bir gezegenin hangi koşulda meydana geldiği, anlık atmosfer değerleri ve insanların yaşamı için uygunluğu araştırılacak. NASA’nın halihazırda görevde bulunan Kepler Uzay Teleskobu’nun da veri akışı ve desteği ile çalışmanın kapsamı genişletilecek. Yeni keşfedilen ötegezegen formlarının derinlemesine araştırmasını Webb projesi yapacak.
James Webb Teleskobu Takip Etmek için Ne Yapmalısınız?
James Webb teleskobu takip etmek için yörüngeye yerleşmesini beklemeye gerek yok. Yolculuğun ilk anından beri izleyiciler ile verilerini anlık olan paylaşan Webb’in heyecan ve sırlarla dolu yolculuğuna eşlik etmek için bu amaçla kurulmuş siteyi ziyaret edebilirsiniz.
Türkiye saati ile 25 aralık 15.20 saatinde fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu, dünya çapında ünlü Michio Kaku (teorik fizikçi) deyimi ile Dünya dışı yaşamı tespit edebilir. Bu heyecanlı serüveni siz de takip etmek ve gelişmelerden anında haberdar olmak istiyorsanız cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi akıllı cihazlardan sitesine ulaşmanız yeterlidir.
Siteye girdiğiniz zaman karşınıza teleskop ve taşınmasını sağlayan roket hakkında farklı alanlarda birçok veri çıkar. Veriler NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi aracılığı ile anlık olarak güncellendiğinden yenileme hızınıza göre eş zamanlı takip mümkündür. Roketin nerede olduğu, yolculuğun hangi seviyesinde bulunduğu, hız ve yüzey sıcaklığı seyahat sırasında aktarılıyor. Yörüngeye yerleşmesinden sonra bilgi çeşitliliğinin artması bekleniyor. Uzay teleskobu takip için “Where is Webb” yazısına tıklamanız yeterli.
